Nieuws
VVTh-leeskring liturgische theologie
Maarten Wisse en Ineke Cornet kwamen op het idee om in Amersfoort (en omgeving) een theologenkring op te richten die zich richt op liturgie en sacrament, in het bijzonder op de theologische aspecten en de kant die je spiritueel/mystiek zou kunnen noemen. Dit sluit aan bij ons beider interesses en achtergrond en ons onderzoek: Ineke benadert de thematiek meer vanuit de mystieke theologie die een sterke band met de liturgie heeft, terwijl Maarten bij dit thema is uitgekomen via zijn onderzoek naar avondmaal en sacrament. Beide brengt ons dat bij een interesse in de theologie van de Liturgische Beweging uit de twintigste eeuw en in klassieke teksten uit de periode van de kerkvaders en middeleeuwen over liturgie en sacramenten (klassieke teksten in vertaling). We denken dat er anderen zullen zijn die een soortgelijk interesse hebben, met name in het verlengde van de conferentie van de Vereniging voor Theologie van 2019 over een contemplatieve wending in de theologie. De gedachte is daarom om de ‘leeskring’ een plek binnen die vereniging te geven.
Vragen die aan de orde kunnen komen zijn: Hoe definiëren we liturgie? Hoe kan de liturgie een plaats van Godsontmoeting zijn? Wat zijn de raakvlakken tussen liturgie en de contemplatieve traditie? Welke structuren en theologie liggen aan de liturgie ten grondslag, en hoe hebben die zich door de eeuwen heen ontwikkeld? Wat is de plaats van de sacramenten? Heeft de preek een sacramentele dimensie? Wat is een goede manier van Avondmaal vieren die past bij een gemeente? Hoe kan het concept liturgie zinvol in een gemeente besproken worden? En, hoe verbinden we de hoogkerkelijke liturgie met de kerk van vandaag waarin de roep om vrije vormgeving en evangelische liederen soms veel harder klinkt? In het verlengde van die laatste vraag is ook de vraag interessant hoe de theologie van de Liturgische Beweging gecontextualiseerd moet worden als een theologie uit de twintigste eeuw. Dat roept uiteraard ook de vraag op welke elementen uit die traditie als achterhaald moeten worden beschouwd en welke behouden moeten blijven.
Ons idee was om eens in de 2 maanden op een doordeweekse avond bij elkaar te komen om een boek te bespreken met een groep van ongeveer 12 deelnemers en wel in Amersfoort. De precieze plek daar wordt nog nader bepaald. Liefst dicht bij het station.
Mocht je interesse hebben om mee te doen, ben je bij deze van harte uitgenodigd! Stuur een mailtje terug en we laten meer weten.
Aanmelden kan via secretaris@vvth.org.
Boeken waar we aan denken om uit te kiezen:
Een aantal werken om uit te kiezen en waar wij aan dachten zijn bijvoorbeeld:
20e/21e eeuwse werken (dogmatisch/spiritueel)
Joseph Ratzinger, De geest van de liturgie
Romano Guardini, Vom Geist der Liturgie
Alexander Schmemann, Liturgical Theology
Cyprian Vagaggini, Theological dimensions of the liturgy
Sacrosantum Concilium
1970 Inleiding op het Romeins Missaal
Joris Geldhof, Liturgy and Secularism: Beyond the Divide, 2019
Kerkvaders / Middeleeuwen / 16e eeuwse Reformaties ( voorzover moderne vertaling beschikbaar is)
Cyrillus van Jeruzalem, Mystagogicae Catecheses IV en V (uitleg bij de drie sacramenten doop, chrism, communie):
Engelse vertaling op http://www.newadvent.org/fathers/3101.htm (Catechetical Lectures 19-24)
Ambrosius van Milaan, De Sacramentis (Sources Chrétiennes 25).
Nederlandse Werkvertaling beschikbaar op https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=3466&id=0
Duits-Latijnse versie in Schmitz, J. (1990). De sacramentis =: Über die Sakramente ; De mysteriis = Über die Mysterien. Freiburg: Herder 1990.
Ambrosius van Milaan, De Mysteriis (SC 25)
Engelse vertaling van Mysteriis door Boniface Ramsey, Ambrose, 1997, en H. DeRomestin, Saint Ambrose. Select Works and Letters, Grand Rapids 1978
Duitse vertaling in Joseph Schmitz (zie boven).
Gregorius van Nyssa, Paaspreken (?)
Maximus Confessor, Mystagogia qua explicatur quorum signa sint quae in sancta ecclesia, PG 91
Augustinus, Epistula ad Paulinam, (over de 4 delen van de Mis) Epist. 149, in CSEL 44, 259-263
Augustinus, Sermo CCXXVII, preek voor de paasnacht, over ‘ ontvangt wie gij zijt en wordt wat gij ontvangt: Lichaam van Christus’ . In Sources Chrétiennes 116.
Ps-Dionysius Aeropagita, De ecclesiastica hierarchia (verklaring bij de sacramenten)
Engelse vertaling in Campbell, Dionysius the Aeropagite. The Ecclesiastical Hierarchy, 1981.
Sophronius van Jeruzalem, Commentarius liturgicus
Amalarius van Metz, Missae expositionis geminus codex (mystieke uitleg van de Eucharistie)
Amalarius van Metz, De ecclesiastico officio [On the liturgy]
Engelse vertaling Eric Knibbs, On the liturgy
Albertus Magnus,Liber de sacrificio missae
Thomas van Aquino, Summa Theologica III, 83 (misverklaring)
Durandus van Mende, Rationale divinorum officiorum
De Tempel van onze ziel, vert. Jos Alaerts 2019 (16e eeuws liturgisch-mystiek commentaar)
Luther, Formula Missae et communionis